Imago fietsen en fietsgebruik in Amsterdam, Nieuw-West
opdrachtgever: Stadsdeel Amsterdam Nieuw- West datum: november 2012 - december 2012, opgenomen in de fietsnota 2013-2018 opdracht: Grootschalig stadsantropologisch onderzoek naar het gebruik en het imago van de fiets in Amsterdam Nieuw-West hoofdvragen: waarom wordt er in Amsterdam Nieuw-West minder gefietst dan in andere stadsdelen? Wie fietsen er wel en wie fietsen er niet? Wat is het imago van de fiets en het fietsgebruik? gebruikte onderzoeksmethoden: veldwerk, huis-aan-huisgesprekken, foto-elicitatie, participerende observatie, straatinterviews, diepte interviews, focusgroepdiscussies. presentatie: Eindpresentatie is gepresenteerd is aan Stadsdeel Nieuw-west, wethouder en genodigden. in samenwerking met: Jonathan Kraayeveld (grafisch ontwerp), Marlise Steeman (fotografie), 7 studenten 4e jaars antropologie UVA (veldwerk) |
Samenvatting conclusies: Bij jongeren scoort de fiets slecht. Dat begint al vanaf een jaar of tien. Vooral Marokkaanse jongeren vinden de fiets dan niet cool meer. Tot die leeftijd wordt er nog wel veel gefietst, hoewel kinderen de fiets dan vooral als speelgoed zien. Ze weten ook weinig af van de verkeersregels. En vaak lopen ze naar school of worden ze gebracht met de auto. Bij de oudere allochtonen komt de fiets weer in beeld. Marokkaanse mannen zijn over het algemeen positief over de fiets. Vrouwen ook wel, maar die zijn wat angstiger en onzekerder in het verkeer. Redenen om niet te fietsen zijn er genoeg (het slechte weer, kosten,enz). Maar ook de eigen gezondheid wordt als argument gebruikt: ik ben te zwaar om te fietsen. Om de fiets een beter imago te geven onder jongeren is de combinatie met sport een goede ingang, dit slaat aan bij deze doelgroep.
Publicatie: Het onderzoek is gepubliceerd in het tijdschrift van Fietsberaad en staat als volgt op hun site:
Het onderzoek werd uitgevoerd door een team van antropologen en studenten van de UVA van onderzoeksbureau Wijkwiskunde. Voor het onderzoek werd een combinatie van verschillende onderzoeksinstrumenten ingezet. Naast het tellen van fietsers spraken de onderzoekers met 280 buurtbewoners over hun ervaringen met fietsen in Nieuw West. Dat gebeurde in huis-aan-huis gesprekken en groepsdiscussies. Ook werd een groot aantal fietsers op straat gefotografeerd om meer te weten te komen over wie er precies fietsen.
De conclusies van onderzoek stroken met eerdere onderzoeken naar het fietsgebruik onder allochtonen. Bij jongeren scoort de fiets slecht. Dat begint al vanaf een jaar of tien. Vooral Marokkaanse jongeren vinden de fiets dan niet cool meer. Tot die leeftijd wordt er nog wel veel gefietst, hoewel kinderen de fiets dan vooral als speelgoed zien. Ze weten ook weinig af van de verkeersregels. En vaak lopen ze naar school of worden ze gebracht met de auto. Bij de oudere allochtonen komt de fiets weer in beeld. Marokkaanse mannen zijn over het algemeen positief over de fiets. Vrouwen ook wel, maar die zijn wat angstiger en onzekerder in het verkeer. Redenen om niet te fietsen zijn er genoeg (weer, kosten,enz). Maar ook de gezondheid wordt als argument gebruikt: ik ben te zwaar om te fietsen.
Om de fiets een beter imago te geven onder jongeren zou de combinatie sport en fiets een ingang kunnen bieden want dit kan nog wel aanslaan bij deze doelgroep.
Samenvatting onderzoek: Hieronder de samenvatting van de eindpresentatie zoals deze is gepresenteerd aan stadsdeel Nieuw-West:
Update maart 2013:
Regelmatig worden wij door verkeersadviseurs, gemeenten en organisaties die zich bezig houden met fietsen (en fietsgedrag in het bijzonder) geraadpleegd voor meer informatie over ons stadsantropologische onderzoek naar het fietsgebruik in Amsterdam Nieuw West. Vaak vanuit de interesse naar wat de precieze op- en afstapmomenten zijn onder de groep nieuwe Nederlanders en jongeren en in combinatie met het imagoprobleem dat fietsen heeft onder deze groepen. Zo schrijft Willy Sweers van Ligtermoet & Partners (adviseurs in verkeersbeleid) over ons onderzoek: ‘Een onthullende analyse die nu eens werkelijk de vinger krijgt achter wezenlijke blokkades: Waarom Nieuw West zo weinig fietst. Overigens geen fatalistisch relaas; de adviseurs zien wel degelijk aanknopingspunten voor het slechten van de blokkades.’ Update april 2013 Merlijn Michon sprak als een van de sprekers op het symposium: Is fietsen cool of hot? over het Wijkwiskundige onderzoek in de Amsterdamse wijk Nieuw-West naar het gebruik en het imago van de fiets. Dit symposium over fietscultuur werd op 25 april in Utrecht gehost door de fietsersbond. Hoe ervaart de Nederlander de fiets, waarom gebruikt de ene groep de fiets dagelijks en de andere groep vrijwel nooit? Waarom zien sommige mensen de fiets als onderdeel van hun lifestyle en kijken anderen er op neer? Dit soort vragen probeerde de fietsersbond op het symposium ‘Is fietsen cool of hot’ gezamenlijk in een theaterzaal met de aanwezige ambtenaren, politici, onderzoekers, en (actieve) leden van de Fietsersbond te beantwoorden. De hoofdlijnen uit dit onderzoek werden gepresenteerd. Bij jongeren in deze wijk scoort fietsen slecht. Hoe komt dit, en wat kunnen we er aan doen om bij deze groep de fiets een beter imago te geven? Een boeiende middag met veel interessante sprekers en veel input over fietscultuur. |
Update mei 2013
Het onderzoek van Bureau Wijkwiskunde is opgenomen in het meerjarenbeleidsplan: Nieuw-West Fietst! Strategisch beleidskader fiets voor stadsdeel Nieuw-West Uit deze nota: ..uit het onderzoek van WijkWiskunde blijkt dat de fiets onder jongeren en allochtone vrouwen niet populair is. Bij allochtone vrouwen kan dit worden verklaard door culturele verschillen, zoals gewoonte. Autochtone vrouwen krijgen vanaf dat zij jong zijn het fietsen mee als gewoonte. Dit in tegenstelling tot allochtone vrouwen die vaak pas op latere leeftijd beginnen met fietsen. Uit het onderzoek blijkt dat als allochtone vrouwen wel fietsen op het moment dat zij kinderen krijgen stoppen zij met fietsen. Het wordt als onveilig en onhandig ervaren om op de fiets te stappen met kinderen. Dit zou kunnen worden verklaard doordat zij minder fietsvaardig zijn en of de onbekendheid met het fietsen met kinderen. Het stadsdeel moet dit gevoel van onveiligheid en onbekendheid weg te nemen door bijvoorbeeld in te zetten op een imagocampagne. Het stuk uit de nota over imago onder jongeren: Oplopende trap van vervoer: lopen, fietsen, ov, scooter, auto. Als je eenmaal vooruit gaat in deze trap ga je niet meer terug. Oplopend gemak en oplopende stoerheid. Scooter is een verbeterde versie van de fiets, dus waarom op de fiets als je op de scooter kan? Als je een smartphone kan kopen gebruik je ook geen walkie talkie meer, zoiets. Ander beeld van afstanden. Als het loopafstand is kun je ook wel fietsen. Als het verder is dan loopafstand kun je het niet fietsen dus dan ga je met ov of auto. We denken dat er op de middelbare school een omslag is (vanaf dan met ov), maar er lijkt naar de basisschool toe ook bar weinig gefietst te worden. Samen fietsen is een stimulans, maar wordt weinig/niet gedaan. Alleen af en toe voor de lol, er wordt bijvoorbeeld niet samen naar school gefietst. Wel samen in ov? Saadia: “Vroeger fietste ik wel, met vriendinnen dan. Gewoon spelen. Nu fiets ik eigenlijk alleen als ik geen andere keuze heb. [wanneer is dat dan?] Als mijn scooter kapot is..” Redenen om niet op de fiets te stappen: Fietsen is niet ‘straat’ Fietsen worden op de groei gekocht. Volwassen fietsen voor kinderen. Vader (Marokkaans): “Ze [mijn kinderen] denken dat ze misschien een lekke band krijgen, of dat het gaat regenen, of dat de fiets gestolen wordt als ze ermee naar school gaan”. “Ik heb ook liever dat ze met de fiets gaan. Het is sportief en goedkoop. Ze [mijn kinderen] gebruiken een smoes of zeggen dat hun vrienden ook met het OV gaan en dat het makkelijker is om samen te gaan om niet te hoeven fietsen. Ze zeggen als smoes bijvoorbeeld dat ze het fietsslot kwijt zijn. Hun vrienden pakken ook het OV. Als je vrienden iets doen, wil jij het ook”. Fietsen is voor korte stukjes, die je kunt lopen. Met ov ben je droog. Van fietsen word je moe. Zainab (16, marokkaans): “Er zijn mensen die zeggen fietsen is schandalig. Dan hoor je; ‘ja ik kom met de fiets’ ‘o heb je geen geld?!’” Uit Straatinterviews voor het ROC (delflandslaan 15) Observatie: er staan 13 fietsen en 18 scooters (stuk voor stuk exact dezelfde Vespa’s in verschillende kleuren) voor de school. Verder lijkt er geen fietsenstalling aanwezig te zijn. Achraf (19) Gaat altijd met de auto naar school. Hij woont vlakbij school, bij station Lelylaan. Het is maar vijf minuutjes rijden' Voordelen van de auto vindt hij: het is lekker warm en snel. Bovendien heeft hij geen zin om te lopen. Een nadeel is dat parkeren voor de school betaald is. Er is alleen een garage voor de leraren. “Er zijn veel leerlingen met auto maar daar is geen garage voor.” Achraf wijst op zijn auto (een blinkend nieuwe zilveren Audi): “Ik zet ‘m altijd hier nier, achter de school. Eigenlijk is het hier betaald parkeren, maar de beveiliging of ander mensen bellen me wel als er politie aankomt.” Charithy (17) Charity gaat altijd met OV naar school. Ze woont in West en het is maar tien minuten met OV. Op de vraag waarom ze niet fiest heeft ze geen duidelijk antwoord: “Weet niet... ben het gewend al sinds de brugklas.” Al sinds de brugklas gaat ze met OV, omdat ze in die tijd geen fiets had. “Het was geen bewuste keuze.” Wel fietste Charithy een tijd naar haar werk, maar dat doet ze nu ook niet meer. Nadelen van fietsen vindt ze dat je nat wordt als het regent. Of soms is het onhandig als je met de fiets naar school bent en je wordt me de auto opgehaald: “Dan zit ik met m’n fiets.” OV vindt Charithy prettiger. Ook vindt ze fietsen onveilig ivm het drukke verkeer. Bovendien is fietsen vermoeiend. Maar eigenlijk denkt ze er nooit overna. Ze is ook niet van plan ooit nog veel te gaan fietsen. Zaharia (17) Zaharia fietst niet, hij neemt liever de tram. Hij woont in Oost en de tram doet er al driekwartier over, fietsen is dus niet te doen concludeert hij. Ik vraag hem of hij weet waarom er maar weinig jongeren op de fiets naar school gaan hier. Hij oppert: “Misschien willen ze niet gezien worden met een fiets. Met de auto of scooter gaan maakt veel meer indruk.” Zelf wil Zaharia ook wel een scooter of brommer, maar het kost veel geld en hij krijgt vanaf zijn achttiende gratis OV dus hij gaat er maar niet aan beginnen. Saida (14) Saida is nog niet zo lang geleden naar Nederland gekomen, maar hoe lang geleden weet ze niet meer. Ze zit op het Nova College. Saida gaat niet met de fiets naar school. Ze woont in Westerpark. Ze vindt het zelf te ver om te fietsen naar school. De bus is heel duur en ze moet het zelf betalen. Saida heeft geen fiets, haar ouders ook niet. Ze heeft nooit een fiets gehad maar kan wel fietsen. “Wat moet ik met een fiets? Ik hou van lopen!” Saida gaat altijd met OV. “Als ik 18 ben wil ik wel een brommer of auto”. Keltoun: “Het heeft ook met cultuur te maken, in Nederland gaan ze allemaal met de fiets.Nederlanders fietsen overal heen altijd, heel fanatiek. Ze gaan zelfs met de fiets in de metro.” Op mijn vraag of ze zelf dan geen Nederlandsers zijn antwoordt Keltoun: “Jawel hoor, maar we zijn lui. Dat ligt niet aan de cultuur. Niet alle Marokkanen zijn lui, maar wij zijn dat wel haha.” Saadia: Zij ging op de basisschool wel altijd met de fiets naar school “net als Nederlanders”. Wijkwiskunde vraagt of het belangrijk is om hier (voor school) niet niet op een fiets gezien te worden. Keltoun en Saadia reageren in koor: “Voor jongens!” Jongens willen niet op de fiets gezien worden, zij gaan met de scooter of auto. Voor hen is het “schandelijk” om met de fiets te gaan. Keltoun: “Scooter is veel stoerder, je hoeft niet te bewegen alleen maar met je handen”. |