Wijkwiskunde
  • nieuws
  • bureau
  • portfolio
  • publicaties
  • english
  • foto's
  • contact
  • OFFERTE AANVRAAG
Onderzoek en publicatie: De poort naar een nieuw leven, over asielzoekers en asielzoekerscentra in Nederland, 2003.

Asielzoekers worden in Nederland vanaf 1987 centraal opgevangen in opvangcentra. Het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) heeft in opdracht van het Ministerie van Justitie de taak om op bedrijfsmatige wijze een humaan maar sober eerste verblijf te organiseren voor wisselende aantallen asielzoekers die naar  Nederland komen. Het uitgangspunt van het COA is om dit op een zodanige wijze  uit te voeren, dat de komst en het eerste verblijf van asielzoekers hanteerbaar is voor de overheid en de Nederlandse samenleving. 

Terwijl  de omstandigheden in de centra voornamelijk ingericht zijn voor een sober, kort verblijf laat de uiteindelijke beslissing over de asielaanvraag vaak lang op zich wachten. Wachttijden van drie jaar of langer komen regelmatig voor, met uitschieters naar tien jaar. 

Antropoloog Merlijn Michon is op zoek gegaan naar de antwoorden op de vraag hoe asielzoekers zelf hun verblijf in de opvangcentra percipiëren vanaf het moment dat zij als vluchteling aankomen in Nederland tot het moment dat zij de opvangcentra verlaten. Hoe vormen zij hun eigen individuele identiteit tijdens het vaak langdurig afwachten van de asielprocedure in een opvangcentrum? Het theoretisch kader bij het vinden van de antwoorden wordt onder andere gevormd door theorieën over psychosociale- en  migratieprocessen als ontworteling, acculturatie en cultuurschok. Het totale  karakter van de grotere opvangcentra wordt aangetoond aan de hand van Ervin Goffman’s studie ‘Totale Instituties’.  
 
Uit de vele gesprekken met asielzoekers blijkt dat het verblijf in de opvang voor asielzoekers geen neutraal gegeven is en als zeer belastend wordt ervaren. Tijdens het verblijf wordt de toegang tot de Nederlandse samenleving  (gedeeltelijk) tegengehouden tot er een beslissing is genomen over de asielaanvraag. De beperkte toegang tot de Nederlandse samenleving in combinatie met de omstandigheden in de  opvangcentra werpt een barrière op tussen asielzoekers en de omliggende maatschappij. Gesteld kan worden dat asielzoekers vanuit het thuisland migreren naar een opvangcentrum waar, ten opzichte van de maatschappij buiten de  instelling, afwijkende regels gelden en dat zij niet migreren in de ‘vrije’  Nederlandse maatschappij. 
 
In de opvangcentra wordt de grens die een individu trekt tussen zijn wezen en de  omgeving overschreden. Daar waar in het normale leven een duidelijke scheiding bestaat van bezigheden (slapen, werken, ons vermaken) op verschillende plaatsen, zijn deze grenzen in een opvangcentrum opgeheven. De dagelijkse activiteiten worden uitgevoerd in het onmiddellijke gezelschap van anderen. Dit heeft tot gevolg dat bewoners mortificaties van het ego ondervinden, waarvan de gevolgen  kunnen leiden tot direct verlies van de individuele identiteit. Het meegegaan in
het systeem van een opvangcentrum blijkt voor sommige respondenten een positief effect op te leveren. Ondanks de moeilijke omstandigheden, blijven zij zichzelf en houden zij hun eigen persoonlijkheid herkenbaar. Deze respondenten waren in de minderheid. De meeste respondenten lukt het niet om de gestelde regels te accepteren of over te nemen. Zij bieden weerstand aan de nieuwe omgeving van het leven in een asielzoekerscentrum, wat negatieve effecten tot gevolg heeft. Dit leidt vaak tot ruzie en agressie tegenover medekamerbewoners en soms ook
tegenover het personeel. 
 
Asielzoekers  die in Nederland mogen blijven hebben vaak moeite om te aarden in Nederland en vallen soms terug op de bewonerswereld in de opvangcentra. Dit kan worden verklaard door het feit dat asielzoekers tijdens hun verblijf (negatief) veranderen of zelfs getraumatiseerd raken.
Voor vragen, opmerkingen, aanvullend onderzoek of samenwerkingen naar aanleiding van deze publicatie kunt u hier contact opnemen.
Foto

Foto
De publicatie is vrij te downloaden onder bronvermelding: Merlijn Michon / Bureau Wijkwiskunde, Amsterdam:
de_poort_naar_een_nieuw_leven.pdf
File Size: 3919 kb
File Type: pdf
Bestand downloaden

Voor vragen, opmerkingen, aanvullend onderzoek of samenwerkingen naar
aanleiding van deze publicatie kunt u hier contact opnemen.
© Bureau Wijkwiskunde 2020