|
Onderzoek en publicatie: De poort naar een nieuw leven, over asielzoekers en asielzoekerscentra in Nederland, 2003.
Asielzoekers worden in Nederland vanaf 1987 centraal opgevangen in opvangcentra. Het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) heeft in opdracht van het Ministerie van Justitie de taak om op bedrijfsmatige wijze een humaan maar sober eerste verblijf te organiseren voor wisselende aantallen asielzoekers die naar Nederland komen. Het uitgangspunt van het COA is om dit op een zodanige wijze uit te voeren, dat de komst en het eerste verblijf van asielzoekers hanteerbaar is voor de overheid en de Nederlandse samenleving. Terwijl de omstandigheden in de centra voornamelijk ingericht zijn voor een sober, kort verblijf laat de uiteindelijke beslissing over de asielaanvraag vaak lang op zich wachten. Wachttijden van drie jaar of langer komen regelmatig voor, met uitschieters naar tien jaar. Antropoloog Merlijn Michon is op zoek gegaan naar de antwoorden op de vraag hoe asielzoekers zelf hun verblijf in de opvangcentra percipiëren vanaf het moment dat zij als vluchteling aankomen in Nederland tot het moment dat zij de opvangcentra verlaten. Hoe vormen zij hun eigen individuele identiteit tijdens het vaak langdurig afwachten van de asielprocedure in een opvangcentrum? Het theoretisch kader bij het vinden van de antwoorden wordt onder andere gevormd door theorieën over psychosociale- en migratieprocessen als ontworteling, acculturatie en cultuurschok. Het totale karakter van de grotere opvangcentra wordt aangetoond aan de hand van Ervin Goffman’s studie ‘Totale Instituties’. Uit de vele gesprekken met asielzoekers blijkt dat het verblijf in de opvang voor asielzoekers geen neutraal gegeven is en als zeer belastend wordt ervaren. Tijdens het verblijf wordt de toegang tot de Nederlandse samenleving (gedeeltelijk) tegengehouden tot er een beslissing is genomen over de asielaanvraag. De beperkte toegang tot de Nederlandse samenleving in combinatie met de omstandigheden in de opvangcentra werpt een barrière op tussen asielzoekers en de omliggende maatschappij. Gesteld kan worden dat asielzoekers vanuit het thuisland migreren naar een opvangcentrum waar, ten opzichte van de maatschappij buiten de instelling, afwijkende regels gelden en dat zij niet migreren in de ‘vrije’ Nederlandse maatschappij. In de opvangcentra wordt de grens die een individu trekt tussen zijn wezen en de omgeving overschreden. Daar waar in het normale leven een duidelijke scheiding bestaat van bezigheden (slapen, werken, ons vermaken) op verschillende plaatsen, zijn deze grenzen in een opvangcentrum opgeheven. De dagelijkse activiteiten worden uitgevoerd in het onmiddellijke gezelschap van anderen. Dit heeft tot gevolg dat bewoners mortificaties van het ego ondervinden, waarvan de gevolgen kunnen leiden tot direct verlies van de individuele identiteit. Het meegegaan in het systeem van een opvangcentrum blijkt voor sommige respondenten een positief effect op te leveren. Ondanks de moeilijke omstandigheden, blijven zij zichzelf en houden zij hun eigen persoonlijkheid herkenbaar. Deze respondenten waren in de minderheid. De meeste respondenten lukt het niet om de gestelde regels te accepteren of over te nemen. Zij bieden weerstand aan de nieuwe omgeving van het leven in een asielzoekerscentrum, wat negatieve effecten tot gevolg heeft. Dit leidt vaak tot ruzie en agressie tegenover medekamerbewoners en soms ook tegenover het personeel. Asielzoekers die in Nederland mogen blijven hebben vaak moeite om te aarden in Nederland en vallen soms terug op de bewonerswereld in de opvangcentra. Dit kan worden verklaard door het feit dat asielzoekers tijdens hun verblijf (negatief) veranderen of zelfs getraumatiseerd raken. Voor vragen, opmerkingen, aanvullend onderzoek of samenwerkingen naar aanleiding van deze publicatie kunt u hier contact opnemen.
|
De publicatie is vrij te downloaden onder bronvermelding: Merlijn Michon / Bureau Wijkwiskunde, Amsterdam:
Voor vragen, opmerkingen, aanvullend onderzoek of samenwerkingen naar
aanleiding van deze publicatie kunt u hier contact opnemen. | ||
|
|